Συνέντευξη στο Vlepo με την Κατερίνα Σαμψώνα

Τρίτη 23 Μαΐου 2017

Από το 24.gr και τη Μαίρη Γκαζιάνη

Mια συνέντευξη στην δημοσιογράφο και συγγραφέα Μαίρη Γκαζιάνη και την ευχαριστώ πολύ!








Γιόλα Δαμιανού-Παπαδοπούλου : Ολοκληρωτικά ταυτίζομαι με την Ηλέκτρα του βιβλίου μου Παρασκευή, 19 Μάιος 2017 - 11:00

Από τη Μαίρη Γκαζιάνη
Η ΓΙΟΛΑ ΔΑΜΙΑΝΟΥ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ γεννήθηκε στη Λευκωσία. Έζησε πολλά χρόνια στο Κονγκό και στη Νιγηρία. Σπούδασε δημοσιογραφία και συνεργάστηκε με ραδιοφωνικούς σταθμούς, περιοδικά και εφημερίδες της Κύπρου σε χρονογράφημα, πολιτιστικά και έρευνα. Έχει γράψει μυθιστορήματα για ενηλίκους και παιδιά, ενώ για το έργο της έχει αποσπάσει κρατικά βραβεία και πολλές διακρίσεις σε Κύπρο, Ελλάδα και Ευρώπη, και έχει πουλήσει συνολικά περισσότερα από 80.000 αντίτυπα. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά της Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΑΓΑΠΗ, ΑΝ ΗΞΕΡΑ ΑΛΛΙΩΣ ΝΑ Σ’ ΑΓΑΠΩ, ΗΛΕΚΤΡΑ. ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ.
ΕΡ. Κυρία Δαμιανού-Παπαδοπούλου γεννηθήκατε στη Λευκωσία αλλά ζήσατε τα παιδικά σας χρόνια στο Κονγκό. Πως βρεθήκατε εκεί;
ΑΠ. Το 1950 η αδερφή του πατέρα μου έφυγε από την Κύπρο με μια φωτογραφία στο χέρι για να συναντήσει στο Κονγκό έναν άγνωστο αρραβωνιαστικό που της προξένεψαν. Έναν μιγά από μητέρα αφρικανή και πατέρα Κύπριο. Ένα χρόνο αργότερα ο μιγάς πέθανε και η θεία κληρονόμησε τις επιχειρήσεις του άντρα της. Τότε ζήτησε από τον αδερφό της (τον πατέρα μου) να πάει εκεί για να την στηρίξει. Η συνέχεια της ζωής και των δύο ήταν συνταρακτική και περιπετειώδης και αποτέλεσε θέμα για το πρώτο μου μυθιστόρημα «Ο ψίθυρος του δάσους» εκ. Άγκυρα.
ΕΡ. Πως θυμάστε εκεί τα παιδικά χρόνια σας, ποια ήταν τα παιχνίδια σας;
ΑΠ. Ζήσαμε σε μια μικρή πόλη στην καρδιά του δάσους όπου οι λευκοί ήταν μετρημένοι στα δάκτυλα. Αυτό που θυμάμαι έντονα είναι το μοναστήρι με τις Γαλλίδες καλόγριες, τους μοσχομυρισμένους κήπους, το σχολείο που μόρφωναν τα ορφανά και την καθολική εκκλησία. Όλα τα υπόλοιπα ήταν ένα πυκνό κι ατέλειωτο δάσος. Ήμουν το μοναδικό παιδί και οι μεγάλοι είχαν συνεχώς την προσοχή τους απάνω μου. Μου απαγόρευαν να παίζω με τα μαυράκια. Κι εγώ που ήθελα παιδιά να παίξω γινόμουν
ατίθαση. Τους ξέφευγα, τρύπωνα στο δάσος και πήγαινα στις καλύβες να συναντήσω τα μαυράκια και γινόμουν ένα μ’ αυτά. Τα βράδια αφουγκραζόμουν τους ήχους των ταμ ταμ, ήξερα από τα λόγια των μεγάλων πως μετέφεραν κάποιο μήνυμα της γέννησης ή του θανάτου… Στο παιδικό μυαλό μου αυτό έκρυβε ένα μυστήριο που με συνάρπαζε και που δεν μπορούσα να εξηγήσω. Οι απαντήσεις ήρθαν αργότερα όταν μεγάλη πια έκατσα να γράψω για εκείνα τα χρόνια. Και έτσι βγήκε στην επιφάνεια η μεγάλη αγάπη και το πάθος μου για την Αφρική.
ΕΡ. Όταν φτάσατε στα χρόνια της εφηβείας ποιες ευκολίες ή δυσκολίες αντιμετωπίζατε;
ΑΠ. Λόγω έλλειψης σχολείου επέστρεψα με την μητέρα μου στην Κύπρο. Όσο έμπαινα στην εφηβεία γινόμουν ένα παιδί ανήσυχο. Ήταν σαν να κουβαλούσα στο στήθος μου μια βόμβα που από ώρα σε
ώρα θα ξεσπούσε. Εικόνες, σκέψεις, συναισθήματα ξυπνούσαν τόσο μπερδεμένα που δεν ήξερα με ποιο τρόπο να εκφράσω. Άρχισα να γράφω στίχους που τους έστελνα σε μια λογοτεχνική στήλη εφημερίδας. Και μετά έγιναν οι πρώτοι βομβαρδισμοί στην Κύπρο από τους τούρκους και ο πατέρας μας ξεσήκωσε άρον άρον. Μας πήγε πίσω στο Κονγκό. Εκείνη η αγάπη για τη χώρα ξύπνησε πάλι, ήθελα να ψάξω να ξεδιαλύνω όσα έμειναν ανεξήγητα στο μυαλό μου παιδί. Μόνο που το ωραίο ταξίδι δεν κράτησε πολύ. Μας πρόφτασε η επανάσταση του Λουμούμπα και φύγαμε κατατρεγμένοι από τη χώρα. Γυρίσαμε πρόσφυγες το 1965. Θυμάμαι εκείνη την περίοδο της ζωής μου σαν να ΄ταν χτες. Βράδυ καθισμένη κατάχαμα μέσα στο δάσος έξω από τα σύνορα της Ουγκάντας με καμιά εκατοστή άλλους Έλληνες που ζητούσαν άσυλο. Μοναδικό μου σπίτι είχα τον έναστρο ουρανό και τα γρυλίσματα των αγριμιών γύρω μου. Ένα δέος πλημμύρισε την ψυχή μου. Το μόνο πράγμα που ζήτησα ήταν μολύβι και χαρτί να καταγράψω τα αισθήματά μου. Από εκείνη τη στιγμή ήξερα τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Να γράψω! Και ήμουν δεκαπέντε χρονών!
ΕΡ. Στη συνέχεια ζήσατε πολλά χρόνια στη Νιγηρία. Τι σας έκανε να πάτε στη Νιγηρία και τι σας έκανε να φύγετε από εκεί;
ΑΠ. Σε εκείνο τον ξεσηκωμό του Κονγκό δεν καταφέραμε όλοι να διαφύγουμε. Ο δεύτερος σύζυγος της θείας και τα δυο παιδιά της (9 και 12 χρονών) σκοτώθηκαν. Κι όμως αυτό δεν έγινε εμπόδιο λίγα χρόνια αργότερα να παντρευτώ τον Αντώνη που ζούσε στη Νιγηρία. Υπήρχε μια έλξη που με τραβούσε στην Αφρική. Κάτι είχε ριζωθεί στο μυαλό μου που δεν έλεγε να ξεκολλήσει… Έζησα εκεί τριάντα υπέροχα χρόνια. Αλλά αυτό δεν μπορούσε να κρατήσει για πάντα. Η νοσταλγία για την πατρίδα και η νεογέννητη εγγονή ήταν ένας καλός λόγος για την επιστροφή μας.
ΕΡ. Ποια είναι τα πιο έντονα συναισθήματα που έχει κρατήσει μέσα σας για τη Νιγηρία;
ΑΠ. Τα συναισθήματα είναι αντικρουόμενα . Πάθος και λατρεία για το μυστήριο που κρύβει η Αφρική, οι χαρές που σου χαρίζει η πανέμορφη φύση με τα εξωτικά φυτά, τα υπέροχα ηλιοβασιλέματα, το τραγούδι των πουλιών έξω από το παράθυρό μου, οι υπηρέτες της αυλής μου που περίμεναν εμένα να λύσω τα ατέλειωτα τους προβλήματα, η φιλία και οι γνώσεις που πήρα από ανθρώπους άλλων εθνικοτήτων που γνώρισα. Όλα αυτά αποτελούν μια ζωή χωρίς άγχος, χωρίς ανησυχίες σαν και η ζωή κυλούσε από μόνη της. Αν και υπήρχαν πολλοί λόγοι ανησυχίας όπως ο φόβος για την ένοπλη ληστεία, τη μαύρη μαγεία, τα απανωτά πραξικοπήματα, τις θανατηφόρες αρρώστιες. Αλλά αυτά δεν επισκίασαν τα προηγούμενα γιατί είχαμε τρόπους να προστατεύουμε τους εαυτούς μας.
ΕΡ. Ανάμεσα στην Κύπρο, το Κονγκό και τη Νιγηρία ποια θεωρείτε πατρίδα σας βαθιά μέσα στη ψυχή σας;
ΑΠ. Η Κύπρος για μένα σημαίνει ταυτότητα και οι ρίζες μου. Το Κονγκό μου χάρισε το πρώτο σκίρτημα και την περιέργεια εξερεύνησης και η Νιγηρία είναι η χώρα της καρδιάς μου.
ΕΡ. Τι νοσταλγείτε περισσότερο;
ΑΠ. Τη χαρά της ζωής που μου χάριζαν ασήμαντα πράγματα, όπως να κάθομαι με φίλους στο κιόσκι του κήπου μου και γύρω μας η φύση να οργιάζει. Ένα παιγνίδι γκολφ με μια συντροφιά ανθρώπων από διαφορετικές εθνικότητες και μετά ένα καυτό σουβλάκι με παγωμένη μπίρα στο κλαμπ. Μου λείπει η σιγουριά. Έχοντας πίσω μας Πολυεθνικές Εταιρείες η ζωή είχε μια ασφάλεια, μια ευκολία. Όλα τα προβλήματα έβρισκαν με ένα μαγικό τρόπο τη λύση τους.
ΕΡ. Έχετε σπουδάσει δημοσιογραφία και παράλληλα ασχολείστε με τη συγγραφή. Τι είναι για σας η δημοσιογραφία και τι η συγγραφή;
ΑΠ. Η δημοσιογραφία ήταν ένα παιδικό όνειρο που δεν κατάφερε να ολοκληρωθεί γιατί έφυγα. Αργότερα με κατέκτησε η συγγραφή.
ΕΡ. Έχετε γράψει παιδικά βιβλία, μυθιστορήματα, διηγήματα. Υπάρχει κάποιο είδος που αγαπάτε ιδιαίτερα;
ΑΠ. Το μυθιστόρημα είναι η μεγάλη μου αγάπη είτε γράφω για έφηβους ή ενήλικες. Φτάνει να ανοίξω τα φτερά και να χαθώ σε άλλους κόσμους, σ’ άγνωστους προορισμούς.
ΕΡ. Έχετε βραβευτεί για το λογοτεχνικό σας έργο και έχετε πάρει πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τι σημαίνουν για σας αυτές οι διακρίσεις;
ΑΠ. Τα βραβεία είναι απλά μια αναγνώριση της δουλειάς μου, με κάνουν να νιώθω σιγουριά πως αυτά που γράφω έχουν κάποια αξία.
ΕΡ. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο σας «Ηλέκτρα, Το δάκρυ της Αφρικής». Ποια είναι η Ηλέκτρα και γιατί την παρομοιάζεται με δάκρυ της Αφρικής;
ΑΠ. Η Ηλέκτρα είναι μια Ελληνίδα δασκάλα που έζησε στην Νιγηρία 40 υπέροχα χρόνια. Όταν ερωτεύτηκε τον Ηλία ήταν ένα κορίτσι ευαίσθητο, ρομαντικό, γεμάτο προσδοκίες για την άγνωστη χώρα που της υποσχόταν την ευτυχία. Στη συνέχεια την αγάπησε με πάθος. Δεν επαναπαύτηκε στις ανέσεις του σπιτιού της, θέλησε να γνωρίσει τον τόπο και τους ανθρώπους που την φιλοξενούσαν. Επισκέφτηκε νοσοκομεία, ορφανοτροφεία και διαπίστωσε τη φτώχια και τον διαφορετικό τρόπο ζωής των ανθρώπων. Θαύμασε την στωικότητα στο βλέμμα των γυναικών που περίμεναν υπομονετικά έξω από τα νοσοκομεία καθισμένες κατάχαμα κάτω απ’ το δέντρο χωρίς να διαμαρτύρονται, χωρίς κανείς να υπόσχεται, περιμένοντας το μοιραίο. Αυτό έκανε και την ίδια δυνατή κι αντιμετώπισε τις δυσκολίες της, άντεξε τη μοναξιά της. Η ευαίσθητη κοπέλα μετατράπηκε σιγά σιγά σε γυναίκα ατσάλινη. Άνοιξε μια τεράστια αγκαλιά κι έκλεισε όλα τα παιδιά που βρέθηκαν στο δρόμο της. Κατάφερε να προστατεύσει τον εαυτό της και τα κορίτσια που είχε υπό την προστασία της. Πάλεψε για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια της. Την Ηλέκτρα την παρομοιάζω με «δάκρυ της Αφρικής» γιατί στις μέρες της ομηρείας, διαπίστωσε μια άλλη πλευρά της Αφρικής που ακύρωνε όλες τις όμορφες εικόνες που έστησαν το σκηνικό μιας ζωής 40 χρόνων. Τελικά την Αφρική όσο την αγαπάς τόσο σε πληγώνει!
ΕΡ. Ομολογώ πως διάβασα το βιβλίο σας απνευστί, δεν το άφησα στιγμή από τα χέρια μου μέχρι να τελειώσει. Πόσο δύσκολο είναι να εγκλιματιστεί και να ζήσει κάποιος, μη Αφρικανός, στη Νιγηρία και γενικότερα σε χώρα της Αφρικής;
ΑΠ. Κάποιοι δεν καταφέρνουν να εγκλιματιστούν. Για να τα καταφέρεις πρέπει να δεχτείς τη διαφορετικότητα των ανθρώπων και του τρόπου ζωής και να ζυμωθείς μαζί τους. Να συνθηκολογήσεις με τη μοναξιά, το φόβο, τις στερήσεις. Όταν πρωτοπήγα στη Νιγηρία το 1969 ήταν το τέλος του εμφυλίου πολέμου της Μπιάφρα. Στη χώρα επικρατούσε ακόμα χάος. Εμπορεύματα στην αγορά δεν υπήρχαν, είχε έλλειψη τροφίμων και ένδυσης. Κι εγώ ένα κορίτσι 20 χρονών τα κατάφερα. Αντιμετώπισα τα πάντα με αισιοδοξία. Γινόμουν ευρηματική και κατασκεύαζα αυτά που δεν υπήρχαν γιατί ήξερα πως πίσω από τις δυσκολίες υπήρχε κάτι άλλο που με γοήτευε.
ΕΡ. «Όταν είσαι ξένος σ΄ έναν τόπο, ο φόβος και η ανασφάλεια πολλαπλασιάζονται» γράφετε σ΄ ένα σημείο. Όσα χρόνια και να ζήσει κάποιος ξένος σε μια χώρα σαν τη Νιγηρία ποτέ δεν ξεπερνάει τις φοβίες και τις ανασφάλειές του;
ΑΠ. Ναι γιατί η Νιγηρία δεν θεωρείται πολύ φιλόξενη. Ζεις κάτω από αυστηρούς νόμους και στενά περιθώρια . Αν συμβεί κάτι δεν υπάρχει κανείς να σε προστατεύσει, μόνο η Πρεσβεία αν δώσει το παρόν της. Π.χ. παρακολουθώ την ελευθερία που δώσαμε στους ξένους που ζουν σε Κύπρο και Ελλάδα. Φτιάχνουν συντεχνίες, επιχειρήσεις και έχουν τόσες απαιτήσεις και τρελαίνομαι. Στην Νιγηρία κανείς δεν μπορεί να κάνει δική του επιχείρηση αν δεν έχει νιγηριανό συνέταιρο.
ΕΡ. Το βιβλίο σας αναφέρεται στην απαγωγή και ομηρία μιας ομάδας παιδιών με τη δασκάλα τους Ηλέκτρα από την τρομοκρατική ισλαμιστική οργάνωση Μπόκο Χαράμ. Βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα;
ΑΠ. Όλες οι ιστορίες του βιβλίου βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα. Η απαγωγή είναι βασισμένη στην γνωστή ιστορία που όλοι παρακολουθήσαμε στα δελτία ειδήσεων πριν από τέσσερα χρόνια όταν η Μπόκο Χαράμ απήγαγε 270 μαθήτριες από ένα σχολείο της Β. Νιγηρίας. Κάποιες από αυτές είναι ακόμα όμηροι. Κάποιες το έσκασαν και κάποιες ελευθερώθηκαν πρόσφατα.


ΕΡ. Η ηρωίδα σας έζησε 40 χρόνια στη Νιγηρία, γνώρισε πολύ καλά τους ντόπιους. Σύμφωνα με το παράδειγμα του Ουσεΐνι που ανήκε στο υπηρετικό της προσωπικό μπορούσε να τους εμπιστεύεται;
ΑΠ. Τον Ουσεΐνη τον είχα υπηρέτη κάπου δεκαοχτώ χρόνια. Ανήκε στη φυλή των Φουλάνι που είναι νομάδες και εκτρέφουν γελάδια. Όταν κτύπησε την πόρτα μου και ζήτησε να γίνει υπηρέτης ήταν ένα άξεστο χωριατάκι που ποτέ δεν μπήκε σε σπίτι λευκού. Είχε όμως περηφάνια και τσαμπουκά, παρόλο που δεν μιλούσε καν αγγλικά σκέφτηκα να του δώσω μια ευκαιρία. Τον έβαλα στο σπίτι και τον δίδαξα να γίνει υπηρέτης. Ήταν έξυπνος και μάθαινε εύκολα. Αφοσιώθηκε στα παιδιά και τον εμπιστευόμασταν. Με τα πολλά τα χρόνια παρεξήγησε την εύνοια και την αγάπη μας και πίστεψε πως έγινε αφεντικό. Οι υπηρέτες μπορούσαν να κλέψουν όμως ποτέ δεν θα μας έκαναν κακό.




ΕΡ. Τις μέρες της ομηρίας από που αντλούσε η Ηλέκτρα δύναμη, όταν σκεφτόταν ότι «δε θα άφηνε την απαισιοδοξία να μολύνει τη σκέψη της»;
ΑΠ. Η ευθύνη και η αγάπη της για τα κορίτσια της έδιναν δύναμη να παλέψει. Αυτά τα κορίτσια δεν ήταν απλά μαθήτριες της, ήταν τα παιδιά της που δεν είχε. Από τη στιγμή της ομηρίας έγινε δεύτερη μάνα, τις παραστέκεται και τις εμψυχώνει να μην λυγίσουν στην βάναυση βία και την φρίκη των απαγωγέων.
ΕΡ. Παράλληλα με τη διήγηση της ομηρίας, μας ξεδιπλώνεται τα 40 χρόνια ζωής της Ηλέκτρας στη Νιγηρία. Παρόλο που είχε επαναπατριστεί στην Ελλάδα, μετά 2 χρόνια επέστρεψε στη Νιγηρία. Ποια ανάγκη την ώθησε να επιστρέψει;
ΑΠ. Ύστερα από τόσα χρόνια ξενιτιάς οι δεσμοί της με την Ελλάδα είχαν ξεθωριάσει. Η νοοτροπία που έμαθε να ζει δεν ταίριαζε με τον τρόπο που ζουν και σκέφτονται οι άνθρωποι στον τόπο της. Αυτό συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους που επαναπατρίζονται ύστερα από πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Εξ άλλου ένα γέρικο δέντρο όταν το ξεριζώσεις για να το φυτέψεις σε άλλο κήπο αυτό μαραίνεται και πεθαίνει.
ΕΡ. Υπάρχουν βιωματικά ή βιογραφικά στοιχεία στο βιβλίο σας;
ΑΠ. Υπάρχουν πολλά βιωματικά στοιχεία, πολλές από τις ιστορίες είναι παρμένες μέσα από τη δική μου ζωή ή ανθρώπων που συνάντησα στα τριάντα χρόνια που έζησα στη χώρα.
ΕΡ. Δεδομένου ότι έχετε ζήσει πολλά χρόνια στη Νιγηρία, κατά πόσο ταυτίζεστε με την ηρωίδα σας Ηλέκτρα;
ΑΠ. Ολοκληρωτικά ταυτίζομαι με την Ηλέκτρα. Σκέψεις, συναισθήματα, αγωνίες. Τη μοναξιά την έζησα τόσο έντονα που μπορώ να της δώσω σχήματα, χρώματα, να την κεντήσω στα μοναχικά μου δειλινά τις ατέλειωτες ώρες που περίμενα τον Αντώνη να τελειώσει από τις συσκέψεις του. Είχα για μοναδικό μου φίλο ένα μαύρο πουλί που ερχόταν πάντα την ίδια ώρα και καθόταν στο σύρμα του ηλεκτρικού και μου κρατούσε συντροφιά. Ακόμα ακούω το κράξιμο που με ειδοποιούσε «είμαι εδώ». Πιστεύω πως με την Ηλέκτρα θα ταυτιστούν όλες οι γυναίκες που έζησαν στην Αφρική.
ΕΡ. Αφού σας ευχαριστήσω και σας ευχηθώ καλοτάξιδο το, ομολογουμένως, συγκλονιστικό βιβλίο σας, θα σας ζητήσω να κλείσετε με μια δική σας φράση αυτή τη συνέντευξη.
ΑΠ. Ο Ντενίς είπε στην Ηλέκτρα «Δύο ηλικιωμένοι άνθρωποι δε χρειάζεται καν να σκεφτούν, γιατί τα περιθώριά τους είναι λίγα και
δεν πρέπει να κάνουν σπατάλη χρόνου». Κι εγώ σας λέω πως ποτέ δεν πρέπει να σταματάμε, ούτε να τα παρατάμε, η ζωή είναι ανεξάντλητη και μας χαρίζεται απλόχερα αν το θελήσουμε!
Κυρία Μαίρη Γκαζιάνη σας ευχαριστώ πολύ γι’ αυτή την συνέντευξη, την χάρηκα γιατί είναι η πρώτη φορά που μου ζητούν να πω κάτι ουσιαστικό. Να είστε πάντα καλά και να δημιουργείτε.
*** Το βιβλίο «Ηλέκτρα, Το δάκρυ της Αφρικής» της Γιόλα Δαμιανού-Παπαδοπούλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ


Μαίρη Γκαζιάνη
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε ως τραπεζοϋπάλληλος. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία ενώ τώρα ζωγραφίζει και παράλληλα γράφει. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές. Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο ΕΝΑ ΦΕΓΓΑΡΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της ΤΑ ΠΛΗΚΤΡΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ από τις εκδόσεις ΟΣΤΡΙΑ. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015. Υπό έκδοση βρίσκεται το επόμενο μυθιστόρημά της με τίτλο ΑΛΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ.
Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από διακόσιες συνεντεύξεις. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή ΚΑΛΩΣ ΤΟΥΣ πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών.
Γράφει στίχους για τραγούδια ενώ μεγάλη της αγάπη είναι το θέατρο με το οποίο ασχολείται ερασιτεχνικά.

Κυριακή 16 Απριλίου 2017

Συνέντευξη στο περιοδικό D και εφημερίδα Χαραυγή




Η Συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Διάλογος (D) και στην εφημερίδα Χαραυγή στις 16/4/ 2017. Ευχαριστώ θερμά την δημοσιογράφο Μαρία Φράγκου.  Την παραθέτω ως έχει:

Γνώρισα τη Γιόλα Δαμιανού Παπαδοπούλου πριν πολλά χρόνια, μέσα από δρόμους επαγγελματικούς. Τη συνάντησα για μία συνέντευξη με αφορμή την κυκλοφορία ενός βιβλίου της. Με επιφύλαξη, είναι η αλήθεια, πήγαινα σε εκείνη τη συνάντηση, γιατί δεν ήξερα πολλά για τη συγγραφέα. Θυμάμαι ότι με συνεπήρε η κουβέντα μαζί της. Τα νοερά της ταξίδια σε χώρες και πόλεις που έζησε, οι εμπειρίες από ανθρώπους που γνώρισε και καταστάσεις που βίωσε στη μακρινή Αφρική, έμοιαζαν με κινηματογραφική ταινία. Χρόνια μετά, την συναντώ ξανά, φτασμένη πια συγγραφέας, με αναγνώριση και διακρίσεις, με αφορμή το νέο της βιβλίο «Ηλέκτρα. Το δάκρυ της Αφρικής», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Και η κουβέντα μαζί της μου αφήνει το ίδιο γλυκό συναίσθημα, όπως και τότε. Γιατί όπως μετουσιώνει σε βιβλίο τις αναμνήσεις της, έτσι και με την κουβέντα της. Σε ταξιδεύει…

Συνέντευξη στη Μαρία Φράγκου

 Με την «Ηλέκτρα. Το δάκρυ της Αφρικής» κάνετε μια νέα είσοδο στον κόσμο του βιβλίου. Πρωταγωνίστρια και πάλι μία γυναίκα, όπως η «Ιάνθη» στο «Η Ζωή είναι Αγάπη», η «Γιολάντα» στο «Αν ήξερα αλλιώς να σ’ αγαπώ», για να θυμίσουμε τα δύο προηγούμενα βιβλία σας. Γιατί η γυναίκα – πρωταγωνίστρια στα έργα σας;
Σίγουρα όχι από πρόθεση, έτυχε αυτά τα βιβλία να είναι βασισμένα σε πραγματικές ιστορίες, όπου πρωταγωνιστούσαν γυναίκες. Εξάλλου οι άντρες δεν είναι και τόσο εξωστρεφείς για να έρθουν να διηγηθούν την ιστορία τους. Όμως θέλω να υπενθυμίσω το βιβλίο «Έτσι θέλω να θυμάμαι», που πρωταγωνιστής ήταν ο Michel και αγαπήθηκε πολύ. Η Ηλέκτρα ξεκίνησε από μια ανάγκη να διεισδύσω στο νοσταλγικό μου παρελθόν που το διανθίζουν χρώματα, μυρωδιές, ήχοι, ηλιοβασιλέματα, φόβος, αγωνία, χαρά, αγάπη και μια αβάσταχτη μοναξιά. Όλες αυτές οι αντιθέσεις αποτυπώνουν εικόνες και εμπειρίες κάποιου που έζησε για πολλά χρόνια στην Αφρική.

Ερωτήσεις:
Ως αναγνώστης, περισσότερο, ήθελα να σας ρωτήσω γιατί δοκιμάζονται τόσο οι ηρωίδες σας. Τίποτα δεν τους χαρίζεται εύκολα και τίποτα δεν κερδίζουν χωρίς να παλέψουν…

Αυτό, μήπως, δεν συμβαίνει και στη ζωή; Η γυναίκα πρέπει συνεχώς να παλεύει και να πείθει για τις αξίες της. Τα διπλώματα από μόνα τους οι άντρες δεν τα υπολογίζουν. Ακόμα και σήμερα που μιλάμε για ισότητα για να ανελιχθεί επαγγελματικά μια γυναίκα πρέπει να παλέψει για να κερδίσει αυτά που δικαιούται, διαφορετικά θα παραμείνει στάσιμη και θα αποτελεί ένα διακοσμητικό στοιχείο της κοινωνίας.



 Η κακοποίηση της γυναίκας, από θέμα ταμπού, θέμα κλειστό στους τέσσερις τοίχους, γίνεται σήμερα ζήτημα καθολικό. Η βία κατά των γυναικών, κατά των κοριτσιών, γίνεται γενική υπόθεση με στόχο την καταπολέμησή της. Πιστεύετε πως ένας συγγραφέας έχει ρόλο να διαδραματίσει σε αυτό;

Δυστυχώς, η κακοποίηση εξακολουθεί να είναι θέμα ταμπού και μένει εφτασφράγιστο μυστικό πίσω από κλειστές πόρτες. Παίρνει πολύ χρόνο και κουράγιο σε μια γυναίκα μέχρι να παραδεχτεί την κακοποίησή της και να βρει το θάρρος να ζητήσει βοήθεια. Οι έρευνες της Ε.Ε. είναι ανησυχητικές. 13 εκατομμύρια γυναίκες έχουν κακοποιηθεί σε ένα χρόνο και 3.700 έπεσαν θύματα σεξουαλικής βίας. Γι’ αυτό είναι καθήκον του συγγραφέα, του δημοσιογράφου, του καλλιτέχνη και σε όποιον έχει τη δύναμη να δίνει μηνύματα και να ενημερώνει.



Και τα προβλήματα των αναπήρων – παραπληγικών – τετραπληγικών κ.ά. – ξεφεύγουν από τον περίγυρο των ανθρώπων που αφορά, μόνο μετά από σκληρό αγώνα αυτών που τους αφορά. Γίνεται υπόθεση του συνόλου – μερικώς είναι η αλήθεια – μετά από μεγάλη πάλη. Και στο «Η Ζωή είναι Αγάπη» θίγετε αυτό το ζήτημα. Τι σας ενέπνευσε να ασχοληθείτε με αυτό το θέμα;

Ήταν καρμική εκείνη η ημέρα που συνάντησα την ηρωίδα μου. Ήταν καθηλωμένη στο αναπηρικό της καροτσάκι και κλήθηκε να κάνει ομιλία για την Ημέρα της Γυναίκας. Έμεινα καθηλωμένη να ακούω με δάκρυα στα μάτια να διηγείται το ατύχημά της. Ήταν τόσο ήπιος ο τόνος της φωνής της… Όσο άκουγα, το μυαλό μου δούλευε ασταμάτητα, έβρισκα λέξεις, έπλαθα φράσεις κι έγραφα νοερά την ιστορία της όσο αυτή μιλούσε. Όταν τέλειωσε την πλησίασα και της είπα «θέλω πολύ να γράψω την ιστορία σου» κι αυτή με ένα γλυκό χαμόγελο είπε «κι εγώ πολύ, αλλά δεν ξέρω πώς». Απ’ εκείνη την ημέρα την παρακολουθούσα καθημερινά είτε μιλούσαμε στο τηλέφωνο ή την συναντούσα. Προσπαθούσα να καταλάβω πώς καταφέρνει τόσα πράγματα με μόνο το μικρό της δακτυλάκι, προσπαθούσα να βρω την πηγή που αντλεί τη δύναμη και την αισιοδοξία της. Τελικά αυτό που κατάλαβα είναι πως πρέπει να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας όπως είναι και να βρίσκουμε τρόπους και κουράγιο να προχωράμε.

Η Αφρική του σήμερα, σας έδωσε την έμπνευση για την «Ηλέκτρα». Πώς ήταν τα χρόνια ζωής στη Νιγηρία και αλλού που ζήσατε;

Η έμπνευση της «Ηλέκτρας» δεν είναι κάτι καινούργιο. Η Αφρική κυκλοφορεί στο αίμα μου σαν χρόνια πάθηση. Τα γεγονότα με την τρομοκρατική οργάνωση Μπόκο Χαράμ ένιωσα να αλλοιώνουν τις νοσταλγικές μου μνήμες για τη χώρα που έζησα το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής μου. Γι’ αυτό θέλησα να κάνω μια αναδρομή ανάμεσα στο μαγευτικό παρελθόν και το ανατριχιαστικό παρόν. Δεν ήταν εύκολη η ζωή μας. Είχαμε οικονομική άνεση, συναναστραφήκαμε με ανθρώπους πολλών εθνικοτήτων και μάθαμε από άλλους πολιτισμούς. Αλλά, πέραν από την ανέμελη καθημερινότητα, η ζωή μας κρατούσε μια χαρμολύπη, φόβο για την ένοπλη ληστεία, τη μαύρη μαγεία, τις θανατηφόρες αρρώστιες, τη νοσταλγία για την πατρίδα, πόνο για τα παιδιά μας που λόγω έλλειψης σχολείων έμεναν με γιαγιάδες ή σε οικοτροφεία της Αγγλίας.

Διάβαζα κριτικές για την «Ηλέκτρα» σας που λένε πως με το βιβλίο αυτό έχετε ξεπεράσει κάθε προσδοκία. Το λεξιλόγιο, οι εικόνες, οι εκφράσεις, αλλά πάνω απ’ όλα η αγάπη για τον άνθρωπο. Τι σκέφτεστε, αλήθεια, όταν διαβάζετε τόσο καλά λόγια για τα βιβλία σας;

Τα λόγια επιβράβευσης είναι το κουράγιο που σε ωθεί να πας παρακάτω.

Ασφαλώς και ένας συγγραφέας δεν δέχεται μόνο επαίνους και ύμνους. Έρχεται αντιμέτωπος και με την κριτική της δουλειάς του. Πώς το αντιμετωπίζετε εσείς;

Με αναμονή. Μόλις κυκλοφορήσει ένα βιβλίο μου περιμένω με ανυπομονησία κάποιον να το διαβάσει, να ακούσω την πρώτη λέξη για να πιαστώ από κάτι. Αποζητώ την κριτική για να διαπιστώσω αν αυτό που έγραψα αξίζει, ακούω και κάνω συγκρίσεις με προηγούμενα βιβλία μου. Δεν έχει σημασία αν η κριτική δεν είναι καλή, φτάνει να δίνεται χωρίς υστεροβουλία.



Τι θέλετε να πείτε στους αναγνώστες σας μέσα από τα βιβλία σας; Τι θέλετε να νιώθουν με το τέλος της κάθε ανάγνωσης ενός βιβλίου σας;

Κάθε βιβλίο μου είναι κι ένα ταξίδι σε πόλεις που έζησα ή που προσπέρασα και μου άφησε μια ανάμνηση, ένα γλυκό συναίσθημα. Τις μετουσιώνω μέσα στις σελίδες μου και ταξιδεύω μαζί και τον αναγνώστη μου. Αυτό θέλω να θυμούνται, τα νοερά ταξίδια μας, αυτά που μάθαμε, αυτά που νιώσαμε, αυτά που είδαμε με τα μάτια της φαντασίας.

- Ποιο κοινό σας γοητεύει; Τα παιδιά ή οι ενήλικες; Ποιο το πιο δύσκολο κοινό;

Το κάθε κοινό έχει τη δική του γοητεία. Όταν γράφω για ενήλικες εξωτερικεύω τις φουρτούνες της καρδιάς μου. Γράφω για παιδιά από μια ανάγκη να φορτίσω τις μπαταρίες μου. Να πάρω λίγο από τον αυθορμητισμό, την ελευθερία και πολλές φορές την αθωότητά τους. Γίνομαι μέσα μου παιδί και αυτό βοηθά τις δικές μου νοερές περιπλανήσεις, μπορώ ακόμα να κρατώ την παιδικότητα και τρυφερότητα της καρδιάς μου. Νομίζω πως τα παιδιά είναι πιο δύσκολο κοινό γιατί θέλουν να επεξεργάζονται τις λεπτομέρειες και να ακούνε αλήθειες.

Τι είναι τελικά το γράψιμο; Υπάρχει ορισμός;

Δεν ξέρω αν για άλλους υπάρχει ορισμός. Εγώ δεν θέλω να το περιορίσω σε δικλείδες. Το γράψιμο για μένα είναι ελευθερία, είναι μια διανοητική ευφορία, είναι ταξίδι πνευματικής δημιουργίας. Είναι ανάγκη! Και θέλω να σας ευχαριστήσω θερμά για την προθυμία σας να ανασκαλίσετε προηγούμενά μου βιβλία για να βρείτε στοιχεία γι’ αυτή τη συνέντευξη!


99
Shares

FacebookTwitter

Δευτέρα 13 Μαρτίου 2017

Κριτική του Πάνου Τουρλή στο Captainbook.gr

Ηλέκτρα. Το δάκρυ της Αφρικής
Το δάκρυ του αναγνώστη κυλάει αβίαστα όταν τελειώνει αυτό το συγκλονιστικό μυθιστόρημα. Η Ηλέκτρα είναι μια ηλικιωμένη δασκάλα ζωγραφικής στην Αμερικανική Ιεραποστολική Σχολή στο Πλατό Στέιτ της βόρειας Νιγηρίας, μια γυναίκα που σαράντα χρόνια πριν ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα τον Ηλία, στέλεχος κατασκευαστικής εταιρείας, και τον ακολούθησε στην Αφρική, αλλάζοντας άρδην τη ζωή της, τα πιστεύω της, την κοσμοθεωρία της. Σαράντα χρόνια γεμάτα από την άγρια ομορφιά της Αφρικής, τις ποικίλες εκφάνσεις της ζωής εκεί, τα προβλήματα με την τρομοκρατική οργάνωση της Μπόκο Χαράμ, τη στωικότητα στο βλέμμα των φτωχών, εξαθλιωμένων κατοίκων, τη φροντίδα των ξένων (κυρίως λευκών) να διασκεδάζουν συχνά για να κρύβονται από τα πραγματικά προβλήματα της καθημερινότητας των ντόπιων, που κάποτε, κάπως θα επηρεάσουν κι αυτούς. Και όλη αυτή η ζωή θα κλείσει με την απαγωγή της Ηλέκτρας από την Μπόκο Χαράμ.
Το κείμενο είναι εξαιρετικό από κάθε άποψη και αφορά την περιπέτεια που έζησε η Ηλέκτρα όταν η εκδρομή τελειοφοίτων της Σχολής μετατρέπεται σε τραγωδία και η ίδια με κάποιες μαθήτριές της απάγονται από τζιχαντιστές. Το παρελθόν της Ηλέκτρας ξεδιπλώνεται κατά διαστήματα την περίοδο της ομηρίας της ενώ ταυτόχρονα περιγράφονται απάνθρωπες, βίαιες σκηνές, ποτισμένες στο αίμα. Η περίληψη στο οπισθόφυλλο του βιβλίου δεν έχει καμία σχέση με την ουσία του κειμένου: δεν είναι το ρομάντσο μιας Ελληνίδας που ζει σε μια ξένη χώρα και αγωνίζεται να καλύψει τον άπλετο ελεύθερο χρόνο της όσο ο σύζυγος ταξιδεύει για δουλειές της εταιρείας του. Είναι η ιστορία της Γυναίκας που πονάει, αγωνίζεται να προστατεύσει τη ζωή των παιδιών της και της ίδιας, που θέλει να παλέψει για την ελευθερία της, την αξιοπρέπειά της και τη μοναδικότητά της. Και επιπλέον ο ολοκληρωμένος αυτός χαρακτήρας, γαλουχημένος με τη δυτική παιδεία, πώς θα αντιμετωπίσει συνθήκες απάνθρωπης αιχμαλωσίας από ανθρώπους που είναι αδίστακτοι και υπηρετούν τάχα τον Αλλάχ, οραματιζόμενοι την επικράτηση της σαρία σε όλο τον κόσμο, ακόμη κι αν αυτό μπορεί να υλοποιηθεί από ποταμούς αίματος;
Η κυρία Δαμιανού-Παπαδοπούλου με αυτό το βιβλίο ξεπέρασε κάθε προσδοκία μου. Με λεξιλόγιο αυστηρό, εκφράσεις κοφτές, συναρπαστικές περιγραφές της χώρας, ανατρεπτικές εξελίξεις στο στρατόπεδο αιχμαλωσίας και μια βαθιά αγάπη για τον άνθρωπο, το κείμενό της με συνεπήρε από την αρχή ως το τέλος. Διάλεξε αυτήν τη φορά να αφηγηθεί μια ιστορία διαφορετική, να την τοποθετήσει σε ένα φόντο σπάνιο για τα σημερινά ελληνικά λογοτεχνικά δεδομένα και να την παραδώσει στον αναγνώστη με τον δικό της καλαίσθητο τρόπο. Επιτέλους, μια ιστορία που θεωρεί δεδομένο ότι η πρωταγωνίστρια ερωτεύτηκε, παντρεύτηκε και ξενιτεύτηκε, χωρίς μακροσκελείς αφηγήσεις και περιττούς διαλόγους ή ανούσιες αναποδιές. Το βιβλίο ξεκινάει με την τραγωδία της εκδρομής και σελίδα τη σελίδα παρεισφρέει σε αυτές τις δύσκολες ώρες η ιστορία της Ηλέκτρας, λιτά, ξεκάθαρα, στέρεα. Γνώρισα μια γυναίκα γεμάτη ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο, πρόθυμη να βοηθήσει ουσιαστικά και όχι κενόδοξα προς βράβευση των προσπαθειών της, που αγκάλιασε με στοργή τα παιδιά της πόλης όπου ζούσε ενώ ποτέ δεν κατάφερε να «λύσει τον γρίφο» που λέγεται Αφρική.
Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Ηλίας «Η Αφρική μοιάζει με γυναίκα, την πολιορκείς, την κατακτάς και εκεί που πιστεύεις πως γνωρίζεις κάθε πτυχή του σώματος και του μυαλού της, έρχεται μια στιγμή που όλα ανατρέπονται κι έχεις μπροστά σου μια άγνωστη» (σελ. 47). Στη συνέχεια, η ίδια η Ηλέκτρα υποστηρίζει: «Αφρική είναι η γοητεία να προσπαθείς να κατακτήσεις το άγνωστο, αυτό που σου αντιστέκεται, να το καταλάβεις και να ζυμωθείς μαζί του... Να ζεις επικίνδυνα» (σελ. 204). Αυτήν τη χώρα, αν και εξακολουθώ να μην την έχω στον χάρτη των ταξιδιών μου, ειδικά την κεντρική και νότια, μιας και την Αίγυπτο και το Μαρόκο τα έχω επισκεφθεί και αγαπήσει, την είδα με τα μάτια της συγγραφέως και την έκλεισα μες στην καρδιά μου. Από τη μια οι κίνδυνοι, η πολιτική και κοινωνική αστάθεια, η πείνα και από την άλλη η φύση, οι άνθρωποι, τα ζώα, η ατμόσφαιρα. Αντικρουόμενα χαρακτηριστικά που κερδίζουν δια μιάς τον ταξιδιώτη, τον μετανάστη, τον επισκέπτη. Σε αυτό το περιβάλλον μεγάλωσε η Ηλέκτρα και η διεισδυτική ματιά της συγγραφέως μού γνώρισε μια υπέροχη γυναίκα, μια ηρωίδα σχεδόν άμεμπτη, που ακόμη και το μυστικό της παρουσιάστηκε τόσο αναπόφευκτα, ως φυσικό επακόλουθο, που δεν μπόρεσα να την κατηγορήσω, αντίθετα έζησα μαζί της ως το μεδούλι αυτό που ακριβώς ποθούσε η ψυχή της.
Κι αυτή η ζωή, αυτός ο χαρακτήρας, τόσα χρόνια αργότερα, να ζήσει αυτήν την περιπέτεια; Και να περάσει του λιναριού τα πάθη; Στο κείμενο αγάπησα ακριβώς αυτό: η Ηλέκτρα και οι μαθήτριές της, γυναίκες που ζούσαν άνετα και με σχετική ασφάλεια στον μικρόκοσμό τους, από τη μια στιγμή στην άλλη ζουν την απόλυτη φρίκη: κάποιες τις εκτελούν, κάποιες τις αγοράζουν σεΐχηδες που καταφτάνουν στο στρατόπεδο της Μπόκα Χαράμ σε πολυτελείς λιμουζίνες και δε διστάζουν να αγοράσουν ακόμη και πεντάχρονα μωρά για τις ορέξεις τους, μόνο και μόνο για να φύγουν ξανά σαν κύριοι από τη χώρα με το ιδιωτικό τους αεροσκάφος! Πώς θα αντέξουν αυτές τις δυσκολίες τα κορίτσια και η δασκάλα τους; Σε τι πλάσματα θα μεταμορφωθούν μόνο και μόνο για να επιβιώσουν; Και δεν είναι που αναγκάζονται να φάνε έντομα και να ζουν σε συνθήκες εντελώς ακατάλληλες από θέμα υγιεινής αλλά κάποιες μετατρέπονται άθελά τους σε κινούμενες βόμβες-στόχοι, ζωσμένες με εκρηκτικά, κάποιες άλλες αναγκάζονται με τη βία να σκοτώνουν. Αυτές τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης περιγράφει γλαφυρότατα η κυρία Δαμιανού-Παπαδοπούλου, χαρίζοντάς μου άφθονη ανατριχίλα!
Πού είναι ο στρατός της χώρας; Γιατί αργεί τόσο πολύ να εντοπίσει το στρατόπεδο της Μπόκα Χαράμ; Θα γλυτώσουν όλες οι κοπέλες από αυτήν την παραφροσύνη; Πού θα καταλήξει η κάθε μια τους; Ποιες από αυτές θα ξαναδούν τους γονείς τους; Κι αν γλυτώσουν πώς θα καταφέρουν να εμπιστευτούν ξανά άνθρωπο ή να κυκλοφορήσουν σε πολύβουους δρόμους; Τι θα απογίνει η κεντρική ηρωίδα; Ένα σκληρό, αληθινό, μεστό κείμενο για τη γυναίκα που ζει σε μια χώρα υπέρ της κλειτοριδεκτομής, είναι ταγμένη στον άντρα και απαγορεύεται να σκέφτεται ή να ζει με αυτάρκεια. Ρομάντσο και περιπέτεια, έρωτας και καταστροφή, ένα αρμονικό σύνολο που χάρη στη γραφή αποφεύγει να χαρακτηριστεί άρλεκιν, άλλωστε είναι τόσο έντονο, ρεαλιστικό και αληθοφανέστατο που και η πραγματική ζωή ωχριά μπροστά του.
Πάνος Τουρλής
Μοιράσου το με: buzzcullbobitdigmeforacampfreestuffdeliciousgooglefacebooktwitterdiggyahoobuzz
Buy Now

All books from this author

Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2017

Η πραγματική ιστορία πίσω από το μυθιστόρημα Ηλέκτρα. Το δάκρυ της Αφρικής



Μια μέρα πριν την κυκλοφορία του νέου μου μυθιστορήματος  ΗΛΕΚΤΡΑ   θέλω να μοιραστώ μαζί σας μερικές αλήθειες γύρω από τη ζωή στην Αφρική.


Κάθε φορά που  τελειώνω ένα βιβλίο για την Αφρική  έχω την εντύπωση πως τα έχω πει όλα, πως έχουν αδειάσει τα αποθέμα­τα των αναμνήσεων κι έχω ξορκίσει τα μάγια που με κρατούν δέ­σμια. Μα όταν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα κάτσω μπρος στον υπολογιστή, οι αστείρευτοι κρουνοί του νου και της καρ­διάς ξεχειλίζουν σαν φουρτουνιασμένη θάλασσα. Για κάποιον πα­ράξενο λόγο τα μάγια της Αφρικής κρατούν δεμένο κάθε λευκό που έζησε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του σ’ αυτή την ήπειρο.

Αναρωτιέμαι συχνά τι είναι αυτό που στιγμάτισε τόσο έντονα τη ζωή μας και μένουμε εγκλωβισμένοι σ’ ένα νοσταλγικό παρελθόν που το συνθέτουν ομορφιές, χρώματα, ηλιοβασιλέματα, πόνος, αγωνία, αγάπη, χαρά κι ένα καταπράσινο δάσος που προσπαθεί να κρύψει τον αναστεναγμό της μοναξιάς…

Άρχισα να γράφω αυτό το βιβλίο από μια φράση που άκουσα: «Έρχεσαι μαζί μου στην Αφρική; Θα σε έχω βασίλισσα».

Πριν από μερικούς μήνες βρισκόμουν σ’ ένα εστιατόριο με φίλες, γυναίκες που έζησαν στην Αφρική πολλά χρόνια όπως εγώ κι έριξα την ερώτηση: «Τι σας έμεινε από τα χρόνια της Αφρικής;» Ήταν εκπληκτικό πώς η έκφρασή τους λούστηκε μεμιάς από φως και χαρά, και ήταν σαν να διακτινίστηκαν μέσα στον χρόνο σε στιγμές αγαλλίασης. Άρχισαν να διηγούνται ιστορίες που έζησαν, ιστορίες που έδειχναν μια ζωή ξεγνοιασιάς. Μάλιστα μία από τις φίλες είπε: «Η δική μου ιστορία με την Αφρική άρχισε όταν σ’ ένα πάρτι συνάντησα για πρώτη φορά τον άντρα μου και όπως κουβεντιάζαμε είπε εντελώς απρόσμενα: “Έρχεσαι μα­ζί μου στην Αφρική; Θα σε έχω βασίλισσα”».

Πέρα από τη χαρά, η ζωή μας στην Αφρική κρατούσε έναν κρυμμένο φόβο –της μαύρης μαγείας, της ένοπλης ληστείας–, τη νοσταλγία για την πατρίδα, την αγωνία για τα παιδιά μας που ζούσαν με γιαγιάδες στην πατρίδα ή σε οικοτροφεία στην Αγγλία.

Κι όμως, κανείς δε θυμάται εκείνες τις αγωνίες και τα δάκρυα, τίποτα δεν αμαυρώνει τη γλυκιά νοσταλγία για την Αφρική. Οι συνήθειες ενός ιδιαίτερου τρόπου ζωής πολλές φορές μάς κάνουν απροσάρμοστους σε άλλους τόπους. Πήγαμε νέοι και γυρίσαμε μεσήλικες. Η φύτρα μας έμεινε ριζωμένη στην Αφρική και κά­ποιοι δεν καταφέρνουν να ριζώσουν στα χώματα της πατρίδας· όπως ένα γέρικο δέντρο που το ξεριζώνεις για να το φυτέψεις σε έναν άλλον κήπο, κι αυτό μαραίνεται…

Αυτό το βιβλίο εμπεριέχει αυθεντικές ιστορίες είτε από τη δική μου ζωή στην Αφρική, είτε από τη ζωή άλλων λευκών· κι αν περιέπλεξα στην ιστορία την Μπόκο Χαράμ είναι για να δείξω την έκταση της ανασφάλειας που υπάρχει και του κινδύνου που καραδοκεί ανά πάσα στιγμή στην καθημερινότητα των λευκών. Μα, παρ’ όλα αυτά, η νοσταλγία κρατά αμείωτη την αγάπη για την Αφρική.

Συνέθεσα τους χαρακτήρες της ιστορίας μέσα από μορφές πολ­λών ανθρώπων, όπως είναι, άλλωστε, και η ίδια η ιστορία, ένα κράμα αλήθειας διαποτισμένης με μυθοπλασία

Ηλέκτρα. Το δάκρυ της Αφρικής (Γιόλα Δαμιανού-Παπαδοπούλου, Εκδόσεις ΨΥΧ...

Σάββατο 26 Μαρτίου 2016

Μια κριτική από τον Πάνο Τουρλή στο Captainbook.gr

Αν ήξερα αλλιώς να σ΄ αγαπώ - της Γιόλας Δαμιανού - Παπαδοπούλου
b207053Η Γιολάντα Θεοδωρίδη, μια δυναμική, όμορφη και με αυτοπεποίθηση γυναίκα, γόνος οικογένειας βιομηχάνων του Βόλου, δίνει όλο της τον εαυτό στον χορό, φτάνοντας μέχρι την ίδρυση διεθνώς αναγνωρισμένης και καταξιωμένης σχολής χορού. Όλα αυτά όμως αρχίζουν να φθίνουν στα μάτια της όταν ο σύζυγός της, Νίκος, αρχίζει να την κακοποιεί σωματικά, να την εκβιάζει και να την απειλεί. Γιατί η δυνατή Γιολάντα κατάντησε σκιά του εαυτού της; Γιατί έκανε παιδί μαζί του; Ως πού θα φτάσει η σχέση αυτή; Γιατί δεν έφυγε από αυτόν τον γάμο; Γιατί τα δέχτηκε όλα αυτά; Γιατί δε μίλησε στους δικούς της ανθρώπους;
Ένα υπέροχο κοινωνικό μυθιστόρημα, γεμάτο μηνύματα και συναισθήματα, που δεν επικεντρώνεται μόνο στην ιστορία του Νίκου και της Γιολάντας. Η συγγραφέας με υπομονή και με το εξαιρετικά καλοφτιαγμένο υφάδι της γλώσσας της και του στυλ της ξεδιπλώνει την ιστορία της Γιολάντας και του Πέτρου, την οικογένεια των επιχειρηματιών από τον Βόλο από τη μια και την οικογένεια των προσφύγων από την Καππαδοκία από την άλλη. Εκείνη έχει μεγαλώσει μες στην άνεση και τα πλούτη, εκείνος μες στη φτώχεια, μάρτυρας κακοποίησης της μητέρας του από τον πατέρα του. Πουπουλένιες στιγμές από τη μια, βάναυσες από την άλλη. Χωρίς να τους δικαιολογεί, η κυρία Δαμιανού ξεδιπλώνει την ιστορία τους με ισομέρεια και ενδιαφέρον, χωρίς να με έκανε να νιώσω πουθενά ότι διαβάζω κάτι περιττό. Τα ψυχογραφήματα των πρωταγωνιστών είναι ολοκληρωμένα και αληθοφανέστατα.
Η Γιολάντα παρουσιάστηκε αρχικά τόσο δυναμική και αυτάρκης που έφτασα στο σημείο να πω ότι αυτά δε γίνονται και πως αν ήμουν στη θέση της, με στιβαρό οικονομικό υπόβαθρο, γεμάτο κοινωνικό περίγυρο και σχέδια για το μέλλον μου έναν άντρα σαν τον Νίκο θα τον παράταγα από την αρχή. Κι όμως, χωρίς να το καταλάβω, σελίδα τη σελίδα η πρωταγωνίστρια κατάντησε κουρέλι μπροστά μου! Οι σκηνές της κακοποίησης διαδέχονταν η μία την άλλη κι ένιωσα να ασφυκτιώ σε αυτό το ανθυγιεινό περιβάλλον.
Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο του βιβλίου είναι ότι από κει που έχουμε μια σχετικά στατική εικόνα της πλοκής (με την έννοια ότι αυξάνεται η κακοποίηση αλλά το θύμα παραμένει κοντά στον θύτη του) σταδιακά διακρίνεται μια αγωνία γιατί η σχέση του ζευγαριού περνά σε μια τελείως διαφορετική φάση! Το κοινωνικό κομμάτι αντικαθίσταται από το αστυνομικό και η συγγραφέας ξεδιπλώνει με τις ανατροπές, τις εκπλήξεις και τον χειρισμό της υπόθεσης όλη της τη μαεστρία.
Η κυρία Δαμιανού παίρνει μια ιστορία που συμβαίνει στα διπλανά μας σπίτια, μέσα στις ίδιες τις ζωές μας, και την κανει κτήμα πολλών. Με καλοδιαλεγμένα λόγια, με ωραίες αλλά και τραγικές σκηνές σε κάνει να θες να ντυθείς με αυτές τις λέξεις της και να βγεις να αντιμετωπίσεις την καθημερινότητά σου. Και μόνο που ασχολήθηκα με τη Γιολάντα, θέλοντας αρχικά να τη σώσω, μετά να τη σφαλιαρίσω, μετά να τη γλυτώσω δείχνει πόσο καλά ξέρει να γράφει η αγαπημένη συγγραφέας και να κρατά κοντά της τον αναγνώστη.
Η κακοποίηση δεν είναι ντροπή, ντροπή είναι η σιωπή. Δεν είστε μόνες σας, μη φοβάστε, σώστε τον εαυτό σας και τα παιδιά σας από τη μάστιγα του άντρα-αφέντη που στην πραγματικότητα δε βλέπει πέρα από τη μύτη του κι αν τον φυσήξετε θα κάνει στην άκρη. Μιλήστε!
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Ποιος είναι χειρότερος φονιάς; Αυτός που σκοτώνει μια φορά, ακαριαία, ή αυτός που μπήγει αργά το μαχαίρι, ύπουλα, και σκοτώνει πρώτα την ψυχή, ενώ το κορμί σπαρταράει για χρόνια αβοήθητο; Στους δολοφόνους της ψυχής και του μυαλού η δικαιοσύνη δεν αποδίδει κανενός είδους τιμωρία, τους επιτρέπει να κυκλοφορούν ανενόχλητοι, έχουν κύρος και χαίρουν εκτίμησης από την κοινωνία, γιατί είναι ευρηματικοί, είναι έξυπνοι, σκαρφίζονται ένα σωρό τεχνάσματα για να καλύπτουν τα νώτα τους και δεν τους παίρνει μυρωδιά κανείς. Όμως δεν ξέρουν πως αυτοί που βιάζουν τις ψυχές των άλλων έχουν ήδη βιάσει τη δική τους» (σελ. 256)
«Τα θύματα είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, γείτονες του πάνω ή του κάτω ορόφου, τα συναντάμε καθημερινά στις σκάλες, στον ανελκυστήρα, χαιρετούν με χαμόγελο, κι εμείς, που γνωρίζουμε, δε μιλάμε γιατί δε μας αφορά...» (σελ. 314).
Πάνος Τουρλής
Μοιράσου το με: buzzcullbobitdigmeforacampfreestuffdeliciousgooglefacebooktwitterdiggyahoobuzz

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2016

Μια συνέντευξη στον Άγγελο Γεραιουδάκη

GOOD LIFE

Γιόλα Δαμιανού Παπαδοπούλου: «Αν ήξερα αλλιώς να σ’ αγαπώ»

Η Γιόλα Δαμιανού Παπαδοπούλου γεννήθηκε στη Λευκωσία. Έζησε πολλά χρόνια στο Κονγκό και στη Νιγηρία. Έχει γράψει μυθιστορήματα για ενηλίκους και παιδιά, ενώ για το έργο της έχει αποσπάσει κρατικά βραβεία και πολλές διακρίσεις σε Κύπρο, Ελλάδα και Ευρώπη.
Με αφορμή τη παρουσιάση του νέου της βιβλίου «Αν ήξερα αλλιώς να σ’ αγαπώ» που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 17 Μαρτίου στο βιβλιοπωλείο PARGA (Τσερίου 94 & Νάξου, Στρόβολος), επικοινωνήσαμε με την συγγραφέα και μας μίλησε για το καινούργιο μυθιστόρημα της που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Μία αληθινή ιστορία που αναφέρεται στην γυναικεία ελευθερία και τον έρωτα. 
Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε ένα βιβλίο για την ελευθερία της γυναίκας;
Η μαρτυρία τριών γυναικών για πολύχρονη κακοποίηση από τον άντρα τους και μια πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα δείχνει  πως περίπου 13 εκατομμύρια γυναίκες στην ΕΕ έχουν πέσει θύματα σωματικής βίας κατά τους τελευταίους  12 μήνες κάτι που αντιστοιχεί στο ποσοστό 7%. Στην αρχή είχα τους ενδοιασμούς μου να γράψω για ένα χιλιοειπωμένο θέμα. Όμως τα αποτελέσματα της έρευνας με έπεισαν κι ένιωσα καθήκον μου σαν δημοσιογράφος και σαν συγγραφέας να γράψω γι’ αυτό το θέμα για να δώσω μηνύματα. 
Τί μηνύματα θέλετε να περάσετε μέσα από την ιστορία σας;
Έγραψα αυτό το βιβλίο για να ανεβάσω τη γυναίκα στο βάθρο που της αξίζει. Να την αφυπνίσω να βρει ξανά τις αξίες, την αξιοπρέπεια και πίστη στον εαυτό της. Να έχει σεβασμό στο σώμα  και στη ψυχή της. Να προστατεύει την αξιοπρέπεια στο άτομό της.
Τί δυσκολίες αντιμετωπίσατε όταν γράφατε το συγκεκριμένο μυθιστόρημα;
Καθόλου δυσκολίες, αφού είχα την ηθελημένη εξομολόγηση από τρεις γυναίκες θύματα και όπως σε όλα μου τα βιβλία πριν αρχίσω να γράφω κάνω μια εκτεταμένη έρευνα σχετικά με το θέμα και εξαντλώ κάθε απόθεμα πληροφόρησης.  
Αν ήξερα αλλιώς να σ' αγαπώ, ο τίτλος του νέου σας βιβλίου. Τελικά η αγάπη διδάσκεται;
Πιστεύω πως η αγάπη είναι μέρος της ανθρώπινης υπόστασης, ένα θείο χάρισμα που  φέρνει μαζί με τη γέννησή του και εξαρτάται από το περιβάλλον που θα μεγαλώσει αν θα αναπτυχθεί θετικά ή αρνητικά μέσα του. Στην περίπτωση του βιβλίου η φράση «αν ήξερα αλλιώς να σ’ αγαπώ» είναι μια μεταμέλεια της ηρωίδας που  αν έβλεπε την πραγματική όψη της αγάπης από την αρχή θα απόφευγε τα πολλά  δεινά. 
Τελικά πόσο ελεύθερη είναι η σημερινή γυναίκα από ταμπού και προκαταλήψεις;
Η σημερινή γυναίκα είναι ελεύθερη από ταμπού και προκαταλήψεις και έχει καταφέρει να κερδίσει την οικονομική της ανεξαρτησία. Όμως δεν έμαθε να ενεργεί αυτόβουλα, να πιστεύει στον εαυτό της και να μην χρειάζεται να πείθει για τις αξίες της.
Πού πιστεύετε ότι οφείλεται τα κρούσματα κακοποιημένων γυναικών; Πώς θεωρείται ότι αυτό μπορεί να διορθωθεί;
Πιστεύω πως οφείλονται σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και πίστη στον εαυτό τους. Ίσως οι οικονομικές δυσκολίες και οι απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας να φέρνουν τους ανθρώπους σε αδιέξοδα. Οι άντρες να γίνονται βίαιοι και οι γυναίκες χωρίς αντιστάσεις.  Η γυναίκα πρέπει να μάθει να σέβεται το σώμα και την ψυχή της και να μην επιτρέπει σε κανένα να την υποβιβάζει. Οι άντρες που κακοποιούν συνήθως έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και γυρεύουν μια γυναίκα θύμα να της επιβληθούν και να την εκμεταλλευτούν με κάθε τρόπο. Την απομονώνουν πρώτα από το περιβάλλον της και αρχίζουν  ψυχολογική, λεκτική και σωματική κακοποίηση. Οι γυναίκες σιγά σιγά χάνουν την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό τους. Συνήθως δεν ζητούν βοήθεια  γυναίκες οικονομικά εξαρτώμενες, άλλες που δεν θέλουν να χάσουν την κοινωνική ευμάρεια που απολαμβάνουν μέσα από το γάμο και κάποιες άλλες που είναι τόσο ψυχολογικά εξαθλιωμένες που φοβούνται να ενταχθούν στον κοινωνικό περίγυρο.
Κάποιες γυναίκες πιστεύουν πως η χειραφέτηση που έχουν πετύχει είναι αρκετή. Ποια η δική σας άποψη;
Από τη στιγμή που χρειάζεται να πείσουν για τις αξίες τους δεν είναι αρκετή. Όταν για να πιάσουν μια θέση πρέπει να δείξουν και να αποδείξουν διπλάσια προσόντα από τον άντρα που διεκδικεί την ίδια θέση, δεν είναι αρκετή. Όταν το ημερομίσθιο της είναι χαμηλότερο από του άντρα. Άρα υπάρχει και πρόβλημα ισότητας.
Τι είναι εκείνο που κάνει μια γυναίκα έξυπνη, χαρισματική και επιτυχημένη να αισθάνεται μπερδεμένη και ανασφαλής;
Η έλλειψη πίστης στον εαυτό της. Δεν έχει ακόμα μάθει να ενεργεί αυτόβουλα χωρίς να έχει επιβεβαίωση  για τις αξίες της. 
Πώς μπορεί μια γυναίκα να αγαπήσει πραγματικά τον εαυτό της;
Αυτό είναι μια πραγματικά δύσκολη ερώτηση. Νομίζω όταν νιώσει ολοκληρωμένη μέσα σε όλα όσα διεκδικεί χωρίς να απομακρύνεται από το φύλο της. Γιατί αν πετύχει επαγγελματικά όλους της τους στόχους και αφήσει πίσω το κομμάτι «γυναίκα», δεν νομίζω πως θα αγαπήσει πραγματικά τον εαυτό της γιατί ένα της κομμάτι θα μένει ανικανοποίητο. 
- See more at: http://mag.sigmalive.com/article/6374/giola-damianoy-papadopoyloy-ixera-allios-na-s-agapo#sthash.FtgvUBsX.dpuf